گروهی از دانشمندان بینالمللی روز چهارشنبه (26 خرداد) اعلام کردند برای دومین بار امواج گرانشی را- که در بُعد فضا- زمان حرکت میکنند- در محیطِ پیرامون شناسایی کردهاند.
آلبرت اینشتین در سال 1916 از طریق نظریۀ نسبیت عام وجود امواج گرانشی را که با سرعت نور در فضا-زمان حرکت میکنند پیشبینی کرده بود.
امواج گرانشی امواجی هستند که توسط میدان گرانشی تولید میشوند. آنها با سرعت نور حرکت کرده و توسط هیچ چیزی مسدود یا متوقف نمیشوند.
فضا- زمان نیز عبارت است از یک مدل ریاضی که زمان و فضا را به صورت درهمتنیده و به عنوان یک کمیّت پیوسته با یکدیگر ترکیب میکند. در فضا-زمان سه بُعد فضا و یک بُعد زمان در هم ادغام میشوند و یک محیط پیوسته چهار بعدی را ایجاد میکنند. با ترکیب فضا و زمان و ایجاد یک محیط خمیده واحد، فیزیکدانان توانستهاند تئوریهای فیزیک را هم در سطح کیهانی و هم در بُعد اتمی سادهسازی کنند.
به گفته اینشتین فضا-زمان مانند یک شبکه است که در زیر وزن یک جسم دچار خمیدگی شده است. امواج گرانشی مانند انحناهایی هستند که از پرتاب یک سنگ ریزه در یک حوضچه به وجود میآیند.
در حالی که اینشتین حدود یک قرن پیش وجود این امواج را پیشبینی کرده بود دانشمندان با استفاده از «رصدخانۀ موج گرانشی تداخلِ لیزری» (لیگو) توانستهاند امواج گرانشی را به طور تجربی مشاهده کنند.
خبرِ شناسایی این امواج در محیط پیرامون، نخستین بار در ماه فوریه (حدود بهمن ماه) اعلام شد؛ خبری که پس از سالها تلاش از یک اکتشاف بزرگ در عرصۀ فیزیک و ستاره شناسی حکایت میکرد. شناسایی این امواج اولین بار در ماه سپتامبر (حدود شهریور ماه) صورت گرفته بود.
محقّقان روز چهارشنبه اعلام کردند برای دومین بار در ماه دسامبر (حدود آذر ماه) این امواج گرانشی را که حاصل برخورد دو سیاه چاله در فاصله حدود 1.4 میلیارد سال نوری از زمین هستند و به صورت تکانههایی به طور ناگهانی در فضا پرتاب میشوند کشف کردهاند.
شیلا رُوان از اعضای این تیم تحقیقاتی و مدیر «مؤسسۀ تحقیقات گرانشی در دانشگاه گلاسکو» در این باره گفت: «ما با توجه به این شناسایی دوم (امواج گرانشی) متوجه میشویم که با استفاده از ویژگیها و خواصّ اندازه گیری شده توسط ِ لیگو میتوانیم پاسخگویی به برخی از پرسشهای مهم درباره ستاره شناسی گرانشی را آغاز کنیم.»
رُوان افزود: «یکی از معمّاهایی که هنوز پاسخی برای آن یافت نشده عبارتست از اینکه این سیستمهای سیاهچالهای چگونه شکل میگیرند؟ ما در آینده با هدفِ تکمیل کردن «حلقههای مفقودۀ» دانش و اطلاعاتمان از طریق تاریخچۀ کیهان شناسی این موضوع را بررسی میکنیم.»
دانشمندانِ یادشده نتایج یافتههای خود را هفته جاری در نشستی در انجمن نجوم امریکا در سن دیهگو در ایالت کالیفرنیا اعلام و آن را در نشریه «فیزیکال ریویو لترز» منتشر کردند.
لیگو از یک جفت آشکارساز لیزری غولپیکر تشکیل شده که یکی در لوئیزیانا و دیگری در ایالت واشنگتن قرار دارد و حدود هزار و 850 مایل (3 هزار کیلومتر) از هم فاصله دارند.
استفاده از این مطلب با ذکر منبع «پرس تی وی فارسی» بلامانع است.